Waarom ben ik linkshandig?

Linkshandigheid kan erfelijk zijn maar kan ook ontstaan door ”afwijkingen” in de hersenen. Daardoor hebben linkshandigen vaker psychische problemen en moeite op school. Maar ze zijn ook creatiever en hebben als evolutionair voordeel dat ze uitblinken in gevechten.

Ik ben linkshandig. Als klein kind kreeg ik vanuit school opdrachten mee naar huis om te kijken of ik linkshandig ben. Ik weet nog dat ik bijvoorbeeld de hond moest aaien, tennissen en voetballen. Volgens de uitslag was ik dus links. De jaren daarna begon het geklooi met rechtshandige scharen en het uitsmeren van de inkt tijdens het schrijven . Er zat meer inkt op mijn hand dan op het papier. Tegenwoordig heb ik mijn eigen oplossingen daarvoor gevonden en schrijf ik ‘vanaf boven’ en ‘knijp’ ik in de schaar. Gelukkig kun je linkshandige spullen kopen zoals bijvoorbeeld linkshandige scharen, kurketrekkers, messen, muizen en zelfs gitaren en golfclubs. Wat een uitvindingen!

De wereld is dus gemaakt voor rechtshandigen. Logisch ook, want ze zijn in de meerderheid. Maar 10% van de mensen wereldwijd is linkshandig. Waarom? Waarom zijn sommige mensen (zoals ik) linkshandig? Heeft het een evolutionair voordeel?

Genen bepalen of je linkshandig bent

Je kunt linkshandig zijn door erfelijke factoren. Als je beide ouders rechtshandig zijn heb je 2% kans dat je links bent. Als een van je ouders links is heb je 17% kans en als ze beide linkshandig zijn heb je 46% kans dat je linkshandig bent, zo schrijft psycholoog Qo‘ldoshev in zijn artikel. ”In de genetica zijn er ongeveer 40 loci die betrokken zijn bij de ontwikkeling van linkshandigheid bij mensen.” Mijn ouders zijn allebei rechts dus heb ik een kleine kans van 2% dat mijn genen mijn linkshandigheid veroorzaken. Ook al is mijn zoontje ook links, het komt verder niet in onze familie voor. Ik weet niet of erfelijkheid bij mij de oorzaak is. Wat zou nog een verklaring kunnen zijn?

Afwijkingen in de hersenen veroorzaken linkshandigheid

Linkshandigheid kan ook ontstaan door afwijkingen in de hersenontwikkeling die ontstaan tijdens de zwangerschap. Bepaalde functies in de linkerhersenhelft hebben daardoor schade opgelopen waardoor de rechterhersenhelft de functies overneemt, zo Qo‘ldoshev. ”De rechterhersenhelft stuurt de linker helft van je lichaam aan en de linkerhelft je rechterhelft.” Als de rechterhersenhelft dominant is resulteert dat in linkshandigheid. Ook een te hoog gehalte aan testosteron tijdens de zwangerschap zorgt voor beperkingen van de linkerhersenhelft wat resulteert in linkshandigheid. Vandaar dat mannen vaker linkshandig zijn dan vrouwen. Iets meer dan 10 procent tegen 9 procent (CBS).

Tweelingen, te vroeg geboren babys en babys die na de bevalling laag scoorden op de agar score zijn vaker linkshandig. Linkshandigen hebben vaker problemen met leren. ”Het percentage van linkshandigen bij kinderen met leerproblemen is minstens 2,5 keer hoger dan bij rechtshandigen’, schrijft Qo‘ldoshev. Ze hebben vaker psychische problemen en zijn gemiddeld minder succesvol.

Linkshandigheid zegt nog niet alles

Nou leuk, ik kan dus een soort debiel zijn met mijn linkshandigheid. Maar er is nog hoop dat ik stiekem helemaal niet links ben. Er zijn ook linkshandigen die eigenlijk helemaal niet links zijn en dus geen dominante rechterhersenhelft hebben. Ze schrijven misschien wel met links maar hebben wel een dominante linkerhersenhelft, waardoor ze eigenlijk een rechtshandig brein hebben (en zo ook rechtshandigen die eigenlijk een dominante rechterhersenhelft hebben en eigenlijk linkshandig zijn).

Om te kijken of iemand echt links is moet er ook gekeken worden naar wat bijvoorbeeld het voorkeursbeen, voorkeursoog en oor is. Ik voetbal namelijk wel met rechts en kijk ook met mn rechteroog door een telescoop. Om te kijken of ik echt links ben heb ik deze linkshandigentest gedaan. Daar ben ik voor 72% links. Bij deze test is mijn brein voor 54% als van een rechtshandige. En bij deze test heb ik voor 75% een dominante rechterhelft (en dus linkshandig). Het ziet er dus naar uit dat ik dus wel echt links ben…..Hmmmm.

Voordelen van linkshandig zijn

Dan zal ik toch maar moeten accepteren dat het zo is…..Maar misschien is links zijn helemaal niet zo slecht….Misschien heeft het wel ook voordelen. Zo komt linkshandigheid in verhouding vaker voor bij Nobelprijs winnaars. Omdat afwijkingen in de hersenen vaker voorkomen bij linkshandigen zijn er ook veel autisten die links zijn. En autisten winnen relatief vaker een nobelprijs omdat ze vaak uitblinken in een vak. Het kan ook zo zijn dat linkshandigen vaker de nobelprijs winnen omdat linkshandigen creatiever zijn. Volgens Qo‘ldoshev hebben linkshandige kinderen vaak bepaalde karaktertrekken. ”Ze zijn emotioneel, dromerig, hebben een levendige fantasie en verbeelding, ze vertrouwen op hun intuïtie, volgen meer hun gevoel dan de rede…..” ”Ze geven de voorkeur aan individueel werk waarbij ze hun eigen creativiteit en verbeeldingskracht kunnen gebruiken.”

Meer linkshandigen dan we denken

Linkshandig zijn moet ook evolutionaire voordelen hebben anders zou het niet bestaan. Ook zijn er waarschijnlijk meer linkshandigen dan we denken. Vaak passen kinderen zich aan aan de wereld van de rechtshandigen of worden ze zelfs gedwongen om rechtshandig te zijn. Linkshandigheid komt steeds vaker voor omdat de wereld linkshandigheid steeds meer accepteert. ”Volgens de laatste statistieken worden bijna net zoveel linkshandigen als rechtshandigen geboren, maar blijft ongeveer 11% linkshandig als ze volwassen zijn”, zo Qo‘ldoshev.

Evolutionaire voordelen

Toch is linkshandigheid nadelig en blijft het voor wetenschappers een evolutionair mysterie. Een van de redenen waarom het zou kunnen bestaan is de ‘vechthypothese’, zo Thomas Richardson in zijn artikel. De vechthypothese stelt dat linkshandige mannen een voordeel hebben bij gewelddadige intraseksuele competitie waardoor ze een selectief voordeel hebben. ”Rechtshandige mannen hebben geen ervaring met het vechten tegen zeldzamere linkshandige mannen, terwijl linkshandige mannen veel ervaring opdoen met het vechten tegen rechtshandige mannen, waardoor linkshandigen een selectief voordeel hebben.” Zijn onderzoek ondersteunt deze theorie. De uitblinkers in vechtsporten, zowel mannen als vrouwen, waren relatief vaker linkshandig.

Of mijn linkshandigheid erfelijk is of ontstaan door een afwijking in mijn hersenen zal ik nooit te weten komen. In ieder geval is mijn linkshandigheid zo erg nog niet. De Nobelprijs zal ik wel nooit winnen, maar misschien heeft het wel een voordeel met Tennis.

Boeken:

Bronnen: Qo‘ldoshev, Thomas Richardson, Carolien G. F. de Kovel, Psychology today